Đối với các nước đang phát triển, một thách thức to lớn luôn buộc các chính phủ phải cân nhắc là cố gắng nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế. Điểm cốt yếu ở đây là lựa chọn những dự án đầu tư hợp lý nhằm khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên và lực lượng lao động, nhưng phải giữ gìn cho được môi trường sinh thái.
Từ lâu, nhiều ý kiến cho rằng, lệch pha môi trường và tăng trưởng kinh tế là một lựa chọn bắt buộc. Lập luận này nhấn mạnh tăng trưởng không phải chỉ là phương tiện, mà trong nhiều trường hợp còn là mục tiêu của các chính phủ. Với dân số thế giới hiện nay khoảng 6,5 tỉ người, xu hướng sẽ tăng lên 9 tỉ những năm tới, trong đó tỷ lệ tăng chủ yếu tập trung vào các nước đang phát triển, nhu cầu tiêu dùng đang tăng theo một biên độ rất lớn. Bên cạnh đó, năng suất lao động đang được cải thiện nhanh, tạo sức ép lên thị trường lao động.
Có thể trong ngắn hạn, phí môi trường sẽ tạo ra rào cản nhất định cho tăng trưởng kinh tế. Những phí tổn này, tuy vậy, không nên đánh giá dưới lăng kính tiêu cực, mà là bước đệm cần thiết để chuyển hóa phương thức sản xuất sử dụng tài nguyên và môi sinh hiệu năng hơn, từ đó sử dụng thành công vai trò của tăng trưởng kinh tế để thực hiện những mục tiêu chung mà cộng đồng đang hướng tới, trọng tâm vào cải thiện môi trường diện rộng và nâng cao chất lượng sống của người dân. Cần nhắc lại rằng tăng trưởng kinh tế chỉ có thể bền vững nếu những yếu tố đóng góp vào quá trình này (đất đai, tài nguyên, không khí...) cũng bền vững. Học phí "môi trường" có thể tiết kiệm, nếu chúng ta đồng thuận về một tầm nhìn dài hơi hơn những chỉ số thống kê.
Nguyễn Chính Tâm
>>