Cô bạn Chou, người Malaysia của tôi đang sinh sống tại Sydney ví von rằng: Nếu Sydney là não bộ, thì Melbourne là trái tim của người Úc. Hàng tuần, Chou đều đáp chuyến bay từ Sydney đến Melbourne cho kỳ nghỉ của mình. 

Melbourne là thành phố được quy hoạch theo dạng bàn cờ với những hàng cây ngô đồng cao to phủ xanh trên các nẻo phố. Dọc theo các con phố san sát là những shop bán hàng. Nếu chỉ nhìn tổng quan như thế, Melbourne, không có gì khác biệt so với các thành phố khác trên quả địa cầu này. 

Cái nhìn của người châu Á và phương Tây 

Du khách châu Á cho rằng: Melbourne là một thành phố văn minh, sạch, xanh và có nhiều chọn lựa trong mua sắm. Rất ít các thành phố của châu Á thoả mãn được điều này, thậm chí đó là một điều quá xa xỉ. Sự văn minh ở Úc mà du khách có thể nhìn thấy là Chính phủ Úc cho phép những công dân của mình nghiện heroin sử dụng tự do trong quốc gia. Kim tiêm được bỏ vào một thùng rác đặc biệt luôn kèm theo thùng rác lớn. Tuy nhiên, việc vận chuyển ma tuý vào Úc tuyệt đối nghiêm cấm.

Người phương Tây cho rằng, Melbourne là một thành phố đáng yêu với tên gọi “Thành phố bốn mùa”. Buổi sáng, nhẹ nhàng cơn gió mùa xuân, buổi trưa một chút nắng hanh hanh của mùa hè, chiều xuống với những làn sương khói của mùa thu và một chút lành lạnh của mùa đông vào buổi tối.

Leng keng và dọc ngang trong những nẻo đường phố là những chiếc tàu điện cổ có từ những năm 1884. Với hệ thống đường ray hiện nay là 250km, hệ thống tàu điện ở Melbourne được ghi nhận là dài nhất thế giới.

Người phương Tây thường tìm đến những kiến trúc với nét hoa văn sắc sảo trong từng giai đoạn văn hoá theo dòng lịch sử đang bị biến mất bởi thời gian qua các nhà thờ, công trình công cộng hay những dãy phố trong lòng thành phố. Melbourne lại là sự chọn lựa yêu thích và ít nhất du khách phương Tây có thể ngắm nhìn những kiến trúc hay những ngôi vườn được thiết kế đặc trưng theo phong cách Victoria – một môtíp thịnh hành từ năm 1839 – 1901 – ngoài nước Anh. 

Melbourne – thủ đô văn hoá trong tôi 

Melbourne lại có dòng chảy mãnh liệt về văn hoá. Tôi thích gọi Melbourne là thủ đô văn hoá của nước Úc, ít nhất qua góc nhìn nhỏ về khía cạnh “nghệ thuật”.

Từng là thuộc địa của người Anh trong quá khứ, du khách cho rằng Melbourne không mang nhiều bản sắc văn hoá riêng, ít nhất là trong âm nhạc. Nhưng ít ai biết rằng, Melbourne còn là nơi cho ra lò những điệu nhảy từ đầu thập niên 1930, mà đến nay người ta xem như là điệu nhảy truyền thống mang bản sắc riêng của người Úc: New Vogue và Melbourne Shuffle. Cũng ít ai để ý rằng, Melbourne là cái nôi và là nơi sản xuất ra những bộ phim cho ngành công nghiệp điện ảnh của nước Úc. Không chỉ có phim trường, ở Melbourne còn có cả những viện nghiên cứu về phim ảnh và tivi để phục vụ cho ngành giải trí. 

Bắt đầu từ khu thương mại trung tâm của Melbourne, len lỏi qua những ngõ phố dạng bàn cờ nối tiếp ở con đường Union, tôi đắm chìm vào những bức tranh được vẽ dưới dạng graffiti đường phố. Không theo một chủ đề hay trường phái nhất định, những hoạ sĩ thể hiện những gì mình muốn vào những chiếc cọ vẽ. Những bức tranh đầy sắc màu sống động, thể hiện tâm hồn yêu nghệ thuật của người Melbourne. Tất cả họ là những hoạ sĩ tự do. 

Anh Nellia – một hoạ sĩ đang vẽ tranh trên phố cho biết: “Ảnh hưởng từ nghệ thuật đường phố New York vào những năm 1970, đến nay chỉ còn sáu trong số 180 ngõ ở khu thương mại trung tâm chưa được vẽ. Chúng tôi trưng dụng tất cả các khoảng trống để vẽ, cho dù đó là những thùng đựng rác. Chúng tôi đang yêu cầu chính quyền tiểu bang Victoria cho phép chúng tôi tiếp tục được vẽ ở những khu phố khác”. 

Melbourne đang trở thành trung tâm lớn nhất thế giới về nghệ thuật graffiti đường phố. Anh Nellia cho biết thêm: “Những người chủ căn nhà cũng chẳng buồn phiền hay bị tổn thương sau khi được các hoạ sĩ vẽ tứ tung lên đó. Họ cũng là những người yêu thích nghệ thuật tự do và cứ tha hồ cho họa sĩ thể hiện sự tự do đó”. Không chỉ có những bức tranh graffiti đường phố, những hoạ sĩ tự do còn lấp đầy những mảng tường “nghệ thuật graffiti” bằng những poster hay những áp phích được vẽ từ nhà. 

Nghệ thuật graffiti đường phố đã tạo cho Melbourne một nét rất riêng và rất khác biệt so với các thành phố khác ở Úc. 

Dù khác biệt màu da, ngôn ngữ hay văn hoá và người châu Á hay phương Tây có những góc nhìn khác nhau về Melbourne, nhưng Melbourne đều đẹp ở mọi góc lăng kính. Chẳng phải thế, Melbourne luôn nhận giải thưởng cao quý bình chọn hàng năm của rất nhiều tạp chí kinh tế lớn của thế giới: 1 trong 20 thành phố đáng sống trên thế giới.  

Chính Ly (SGTT)