Ashui.com

Dư luận hoàn toàn có cơ sở khi lo ngại rằng tiếp sau các phong trào phải trả học phí đắt như người người, nhà nhà mở dự án sân golf, mỗi tỉnh một nhà máy đường - một trường đại học... là phong trào thuỷ điện ở các địa phương miền Trung - Tây Nguyên.

Chỉ riêng tại Đắc Lắc đã có gần 150 công trình thuỷ điện vừa và nhỏ. Còn tại Quảng Trị - khoảng hẹp nhất từ Trường Sơn ra tới biển của dải đất miền Trung - riêng trên dòng sông Đak Rông (ảnh bên - Tuổi Trẻ) dài dưới một trăm cây số đã có gần chục công trình thuỷ điện. Không nghi ngờ gì nữa, đây chắc chắn là sản phẩm của "mô hình" kinh tế phong trào bất chấp các quy luật tự nhiên, xã hội và cả kinh tế nữa.

Ở một góc nhìn khác, có thể thấy rõ nguy cơ rủi ro rất cao khi "bỏ hết tiền vào một giỏ" - hàng ngàn tỉ đồng vốn vay đầu tư vào các công trình thủy điện dày đặc trên một dòng sông thế này.

Kiểm tra năng lực và dự án do các công ty lập để được xây dựng thuỷ điện trên sông Đak Rông cho thấy chủ yếu nguồn vốn có được từ vay các ngân hàng thương mại (bình quân 200 tỉ đồng/dự án).

Điều đáng sợ là các doanh nhân "chạy" dự án thuỷ điện đều giấu nhau, đến khi chuẩn bị khởi công thì mới hay té ra trên mình, dưới mình khoảng chục cây số trên sông cũng có doanh nhân khác có công trình thuỷ điện sắp khởi công. Tình thế đặt các doanh nhân chủ dự án tiến thoái lưỡng nan. Các ông chủ dự án thuỷ điện có thể chơi canh bạc liều với thiên nhiên, nhưng các ông chủ nhà băng dĩ nhiên không thể, không được phép liều lĩnh giải ngân hàng trăm tỉ đồng cho những đập treo đầy rủi ro trên các dòng sông được.

Báo chí từ sau trận lũ lịch sử do cơn bão số 9 gây ra ở miền Trung đã tốn rất nhiều giấy mực để nói về tác hại của việc xây dựng thuỷ điện tràn lan trên các dòng sông. Nhưng tin trang nhất, sáng sủa và gợi mở niềm tin nhiều nhất là tin kiểm lâm Quảng Trị phản đối phong trào xây dựng thuỷ điện trên sông Đak Rông bằng việc không đi dự lễ khởi công một dự án, phát văn thư nói không với một dự án thuỷ điện khác. Cuộc sống đang chờ đợi nhiều hơn những cách tỏ thái độ kiểu đó!

Lâm Chí Công

>> Thủy điện Sê Rê Pôk 4A sẽ làm sông Sê Rê Pôk kiệt nước?