Các dự án BT đã ký hợp đồng sau ngày 1/1/2018 đến nay đều bị tạm dừng ở các địa phương vì nghị quyết trước đó của Chính phủ chỉ cho phép dùng đất công thanh toán cho nhà đầu tư đến thời điểm nói trên, chờ những hướng dẫn rõ ràng hơn. Nhưng trong nghị định dự kiến ban hành, vấn đề thanh toán cho nhà đầu tư thế nào khi “vướng” nhiều quy định của pháp luật vẫn còn đang “treo” lại.

Khu đô thị Thủ Thiêm, nơi có nhiều dự án đô thị được xây bởi cơ chế đổi đất lấy hạ tầng (BT) thiếu rõ ràng. Ảnh:TL

Dự thảo Nghị định quy định việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư BT khi thực hiện dự án vẫn đang trong giai đoạn chuẩn bị do còn nhiều ý kiến khác nhau. Tại một văn bản của Văn phòng Chính phủ cuối tuần trước, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu Bộ Tài chính nghiên cứu, bổ sung thêm hình thức thanh toán cho nhà đầu tư BT theo cách: “Xác định rõ phạm vi áp dụng dự án BT và nghiên cứu phương án đấu giá quyền sử dụng đất để thanh toán trực tiếp cho các công trình hạ tầng đầu tư theo hình thức BT” (Nghị quyết Quốc hội thông qua ngày 14/6/2019). Đây cũng là đề xuất của Kiểm toán Nhà nước. Quy trình thanh toán thực hiện theo quy định của pháp luật đề đầu tư công và quy định về ngân sách nhà nước. Các nội dung khác trong dự thảo phải phù hợp với quy định của Luật đất đai 2013.

Chính phủ cũng yêu cầu Bộ KH-ĐT nghiên cứu việc lựa chọn nhà đầu tư, quy định hình thức đấu thầu dự án BT kết hợp xác định giá trị tài sản công (tính cả quỹ đất) khi thanh toán cho nhà đầu tư.

Song vướng mắc ở đây là các luật hướng dẫn không có quy định rõ ràng thì nghị định cũng khó đòi hỏi rõ ràng được. Tại cuộc họp trực tuyến của Chính phủ với các địa phương cách đây hơn 1 tuần, Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng Lê Văn Tùng có nhấn mạnh về quy định của Luật đất đai 2013: khi đấu giá đất phải có đất sạch. Để có đất sạch, địa phương phải thực hiện dự án đầu tư công mới có lý do để thanh toán tiền giải phóng mặt bằng (GPMB). Nhưng Luật đầu tư công lại không có loại hình dự án riêng cho GPMB nên nhiều địa phương không biết làm theo hướng nào. Nếu không GPMB thì lấy đâu ra đất sạch để đấu giá trả tiền cho nhà đầu tư BT.

Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ Lê Quang Mạnh cũng cho rằng đây là những vướng mắc không có lời giải. Luật đất đai quy định về các trường hợp giao đất thông qua đấu giá và trường hợp giao đất không đấu giá. Luật đấu thầu cũng quy định các trường hợp đấu thầu dự án có sử dụng đất. Tuy nhiên, giữa hai luật lại còn một số nội dung chưa rõ. Ví như trường hợp đã thực hiện đấu thầu dự án có sử dụng đất thì sau đó có phải đấu giá đất không và ngược lại.

Và nếu đấu thầu dự án thì liệu rằng có thể đấu giá riêng đất để thanh toán cho nhà đầu tư BT không?

Vì vậy cho đến nay, hàng loạt các dự án BT ở các địa phương đều bị treo lại, chưa có hướng giải quyết.

Lan Nhi

(TBKTSG)