Ashui.com

Nguồn vốn tư nhân được cho là “phao cứu sinh" đáp ứng nhu cầu đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng ngày càng lớn của Việt Nam. Song, để khơi thông được nguồn vốn này, cần sự chia sẻ rủi ro hợp lý giữa nhà nước và doanh nghiệp.

Các đại biểu bàn về giải pháp vốn cho cơ sở hạ tầng tại hội thảo. Ảnh: TD

1 triệu tỉ đồng thông qua PPP

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Vũ Đại Thắng, tại hội thảo về phát triển cơ sở hạ tầng ngày 16/1, cho hay bốn lĩnh vực trọng tâm thuộc diện “cấp bách” đầu tư gồm: hạ tầng giao thông, hạ tầng cung cấp điện, hạ tầng về thuỷ lợi ứng phó với biến đổi khí hậu, hạ tầng đô thị lớn.

“Thời gian qua, kết cấu hạ tầng của Việt Nam đã từng bước được quan tâm, hoàn thiện theo hướng hiện đại, cơ bản đáp ứng yêu cầu phát triển giai đoạn vừa qua”, Thứ trưởng Vũ Đại Thắng nói.

Các công trình trọng điểm được lãnh đạo Bộ KH&ĐT liệt kê như mở rộng Quốc lộ 1 từ Thanh Hóa tới Cần Thơ; đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên; hoàn thành và đưa vào khai thác, sử dụng trên 1.000km đường cao tốc.

Hạ tầng năng lượng cũng được đầu tư cơ bản, đáp ứng được yêu cầu phát triển và bảo đảm an ninh năng lượng cho quốc gia, giúp tăng thêm 18.000MW công suất và 7.600km đường truyền tải cũng như khoảng 37.000MW công suất các trạm biến áp.

Về nguồn lực đầu tư, theo vị Thứ trưởng Bộ KH&ĐT, bên cạnh việc ưu tiên sử dụng tối đa nguồn ngân sách nhà nước, Chính phủ cũng quan tâm thúc đẩy thu hút vốn đầu tư tư nhân, đặc biệt là thông qua hình thức Hợp tác công tư (PPP).

Tới nay, Việt Nam đã thu hút được khoảng 150 dự án đầu tư theo hình thức PPP, với tổng mức đầu tư trên 1 triệu tỉ đồng (tương đương khoảng 50 tỉ đô la). Những dự án với nguồn lực đầu tư từ khu vực tư nhân quan trọng này đã góp phần cải thiện chất lượng cơ sở hạ tầng tại Việt Nam.

Khơi thông vốn tư nhân

Theo Thứ trưởng Vũ Đại Thắng, bên cạnh kết quả đạt được, đầu tư vào cơ sở hạ tầng của Việt Nam còn gặp nhiều tồn tại, đặc biệt liên quan tới nguồn vốn.

Hiện nay, quy mô nền kinh tế Việt Nam chưa lớn, khả năng tích lũy hạn chế. Do đó, nếu duy trì đầu tư ở mức độ cao cho kết cấu hạ tầng sẽ ảnh hưởng tới đảm bảo cân đối vĩ mô, ảnh hưởng tới phát triển chung của toàn nền kinh tế.

Ngoài ra, việc duy trì đầu tư lớn cho kết cấu hạ tầng sẽ gây áp lực tới trần nợ công. Đồng thời, việc tiếp cận nguồn vốn vay giá rẻ như ODA sẽ giảm khi Việt Nam đã trở thành quốc gia có mức thu nhập trung bình. Việc vay vốn với lãi suất cao hơn một lần nữa sẽ tiếp tục ảnh hưởng tới trần nợ công.

Bên cạnh đó, việc cải cách thể chế, thủ tục hành chính để cải thiện môi trường đầu tư, thu hút nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng vẫn đang là thách thức.

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Umeda Kunio cho hay, việc Chính phủ Việt Nam phê duyệt mức trần nợ công 65% GDP, một mặt nhằm quản lý tốt các khoản nợ công tại Việt Nam. Song, điều này cũng làm chậm lại việc hoàn thiện cơ sở hạ tầng tại Việt Nam. Do đó, Việt Nam cần phải tìm thêm nhiều phương án tài chính khác để tài trợ cho các dự án này.

Với nguồn lực hạn chế, nguồn vốn từ khu vực tư nhân, đặc biệt thông qua PPP, được các đại biểu tham gia hội thảo cho là phao cứu sinh đối với nhu cầu vốn đầu tư vào cơ sở hạ tầng ngày càng lớn.

Tuy nhiên, việc đầu tư hạ tầng qua PPP thời gian qua còn hạn chế do nhà nước chưa đủ nguồn lực để tham gia cùng nhà đầu tư tư nhân, đặc biệt là khối đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, chính sách hiện tại chưa đồng bộ, chưa đủ mạnh và còn thiếu cơ chế bảo lãnh, chia sẻ rủi ro cho nhà đầu tư như rủi ro liên quan tới doanh thu, quy đổi ngoại tệ.

“Chúng tôi tin rằng, để phát triển quan hệ hợp tác công tư này, cần cơ chế chia sẻ rủi ro hợp lý hơn giữa Chính phủ và doanh nghiệp. Nếu có thể thành công trong mô hình này, đây là điều tốt cho sự phát triển kinh tế của Việt Nam”, ông Umeda Kunio nói.

Ông Ngô Văn Tuấn, Phó Ban kinh tế Trung ương cho hay, để giải quyết được nút thắt về vốn, các chuyên gia tại hội thảo đã đưa ra ba giải pháp gồm: tìm kiếm nguồn vốn tư nhân thông qua hình thức PPP; nâng cao hiệu quả hạ tầng hiện có và nâng cao sử dụng nguồn vốn đầu tư giai đoạn đầu.

“Với nguồn lực vốn đầu tư hạn hẹp, nếu chúng ta sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư cơ sở hạ tầng thì hiệu quả sử dụng sẽ cao hơn”, ông Tuấn nói.

Hiện nay, Bộ KH&ĐT cũng đang sửa đổi quy định cũng như khung pháp lý liên quan tới đầu tư thông qua mô hình hợp tác công tư PPP và sẽ sớm được Quốc hội thông qua.

Thuỳ Dung

(TBKTSG)