Thành phố Hà Nội và thành phố Toulouse (Pháp) đã thiết lập quan hệ hữu nghị và hợp tác từ năm 1996, tập trung vào lĩnh vực bảo tồn, tôn tạo phố cổ Hà Nội.

Là thành phố xinh đẹp thuộc tỉnh Haute-Garonne ở tây nam Cộng hòa Pháp, Toulouse là vùng đô thị lớn thứ tư ở nước này và là một trong những thành phố tăng trưởng kinh tế nhanh nhất châu Âu. Nơi đây nổi tiếng bởi có ngành công nghiệp hàng không của châu Âu, với trụ sở của hãng máy bay lừng danh Aibus S.A.S.

3 ngôi nhà cổ ghi dấu ấn Toulouse

Từ năm 1996, thành phố Toulouse đã ký kết với thành phố Hà Nội một văn bản hợp tác về bảo tồn và trùng tu khu trung tâm Phố cổ của Hà Nội. Dự án này kéo dài đến năm 2010.

Hơn 15 năm qua, mối quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai thành phố đã đạt được những kết quả đáng khích lệ trong lĩnh vực bảo tồn di sản, nâng cao điều kiện sống và đặc biệt là nâng cao nhận thức của người dân trong việc bảo tồn, gìn giữ các công trình cổ trong khu phố cổ Hà Nội.

• Ảnh bên : Nhà cổ 87 Mã Mây (Nguồn: VNA)

Thành phố Toulouse đã giúp thành phố Hà Nội cải tạo thí điểm những công trình như 87 Mã Mây, 38 Hàng Đào và 51 Hàng Bạc.

Giai đoạn đầu của sự hợp tác dựa trên việc tu bổ thí điểm hai ngôi nhà xây theo kiểu truyền thống, với sự giúp đỡ của Toulouse và các đối tác tài chính liên kết như Bộ Ngoại giao Pháp, Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Airbus...

Ngôi nhà cổ số 87 phố Mã Mây mang kiến trúc truyền thống và Ngôi nhà di sản số 38 Hàng Đào hiện là trụ sở của Ban quản lý phố cổ, chuyên phối hợp các công việc tu bổ trong khu phố. Hai ngôi nhà này cũng là trung tâm thông tin về việc trùng tu khu Phố cổ.

Và 3 địa điểm trên cũng đã trở thành những địa điểm thu hút khách thăm quan trong nước và quốc tế đến để tìm hiểu về văn hoá và kiến trúc độc đáo của khu phố cổ Hà Nội.

Nâng tầm hợp tác văn hóa

Nhân kỷ niệm 10 năm hợp tác giữa hai thành phố (2007), đánh giá về sự kiện đặc biệt này, bà Marie Hélène, Cố vấn Thị trưởng thành phố Toulouse nhận định: "Chúng tôi đã quên đi những khác biệt về văn hoá để cùng đi đến với lòng tin và sự kính trọng sâu sắc".

Trong khuôn khổ của chương trình Châu Âu ASIA URBS, một sáng kiến của Liên minh Châu Âu nhằm thể hiện mối quan hệ thân thiện giữa các chính quyền địa phương của các nước thành viên với một số nước Châu Á, sự hợp tác giữa hai thành phố Hà Nội và Toulouse đã mang một tầm vóc mới.

Từ tháng 10/2000 đến tháng 2/2003, thành phố Hà Nội, thành phố Toulouse và Vùng Thủ đô Bruxelles đã cùng hợp tác lần đầu tiên để trình Dự án “Cải thiện điều kiện sống của người dân bằng cách bảo tồn và trùng tu khu trung tâm Phố cổ Hà Nội” trước Ủy ban Châu Âu. Dự án đã nhận được sự ủng hộ tài chính trị giá 400.000 euro từ Liên minh Châu Âu.

Sau đó, Ủy ban Châu Âu đã chấp nhận dự án mới “HANOI 2010 – Di sản và bản sắc văn hóa” cũng do chính những thành phố đối tác này giới thiệu. Dự án kéo dài từ tháng 1/2004 đến tháng 3/2006 với số tiền tài trợ khoảng 491.000 euro, chiếm 61% tổng giá trị của dự án.

Tháng 10/2009, trong chuyến thăm Hà Nội của Đoàn đại biểu cấp cao TP Toulouse, hai bên đã ký bản thỏa thuận bổ sung một số nội dung hợp tác ký tháng 6/2009 trước đó giữa lãnh đạo hai TP về lĩnh vực Di sản. Theo đó, Toulouse sẽ đóng góp 40.000 euro để lập phương án sắp xếp và trang thiết bị trong đền Quan Đế phục vụ cho Trung tâm thông tin; Hỗ trợ soạn thảo kế hoạch bảo tồn và quy hoạch tổng thể phố cổ…

• Ảnh bên : Bệ đá trong đền Quan Đế được dựng lại từ những mảng đá bị tản mát trong khuôn viên (Nguồn: SGTT)

Hoàn thành vào tháng 3/2010, việc tu bổ đền Quán Đế đã trở thành một mẫu mực khi được thực hiện theo phương pháp truyền thống, theo quy trình và công đoạn chuẩn từ nghiên cứu hiện trạng, đề xuất phương án trùng tu đến di chuyển các hộ dân ra khỏi công trình, phá bỏ các phần do các hộ dân tự xây.

Sau tu bổ, đền Quán Đế vẫn giữ được nguyên trạng các giá trị kiến trúc, đồng thời trở thành Trung tâm thông tin Di sản phố cổ Hà Nội.

Và sắp tới đây, TP Toulouse sẽ tham gia vào các hoạt động kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội (từ ngày 5/10 đến ngày 10/10/2010), với các chương trình biểu diễn nghệ thuật đường phố, xiếc, âm nhạc đương đại và trao đổi nghệ sĩ…

Vũ Huy Công