Với cơ chế đặc thù mới được thông qua để phát triển TP Hồ Chí Minh sẽ giải quyết được nhiều “nút thắt” trong việc di dời nhà ở ven kênh rạch – chỉnh trang đô thị, mà trọng tâm là quận 8. Đó còn là động lực kêu gọi nguồn lực xã hội góp sức cùng chính quyền TP thực hiện chủ trương này.

Hy vọng với cơ chế mới vừa được Hội đồng Nhân dân TP Hồ Chí Minh thông qua, quận 8 sẽ di dời thành công nhà ở ven kênh, phát triển mạnh hạ tầng để “cất cánh” cùng các quận khác mang lại diện mạo mới cho TP.  

Biến kênh rạch thành những dòng sông xanh

Theo báo cáo, trên địa bàn TP vẫn còn khoảng 22.000 căn nhà lụp xụp trên và ven kênh rạch bị ô nhiễm nặng. Trong đó, quận 8 là nơi có nhiều hộ sống ven kênh rạch nhất (chiếm tỷ lệ lớn nhất với trên 9.500 căn), tập trung tại các kênh Tàu Hủ - Lò Gốm, Đôi, Tẻ, Xóm Củi, Bến Nghé… Nếu tính riêng kênh Đôi - kênh Tẻ đã có đến 5.300 căn nhà lụp xụp với khoảng 32.000 nhân khẩu. 

Các căn nhà này hiện nằm hoàn toàn trên kênh rạch, nền móng được chống đỡ tạm bợ, chắp vá, với nguy cơ sạt lở vào mùa mưa. Chưa kể, hầu hết các nhà ở dạng này đều xây trái phép, không phép, hiện trạng lụp xụp và không đảm bảo các điều kiện sinh hoạt, không có hệ thống nước thải sinh hoạt, nhà vệ sinh xả trực tiếp xuống kênh rạch, gây ô nhiễm ngày càng nặng.

Nhiều tuyến kênh dù đã được cải tạo ven bờ, nạo vét thường xuyên nhưng vẫn tồn tại tình trạnh ô nhiễm, nước đen và có mùi hôi.

Đại diện UBND quận 8 cho biết, hiện nay quận đã có hai phương án di dời nhà trên, ven kênh rạch và bố trí tái định cư cho dân.

Phương án thứ nhất là di dời toàn bộ các hộ dân ven kênh rạch trên địa bàn, với tổng mức kinh phí bồi thường di dời, giải tỏa dự trù là 13.763 tỷ đồng. Phương án hai là ưu tiên di dời giải tỏa trước các nhà ở trên và ven kênh đã lụp xụp, không đảm bảo an toàn và điều kiện sinh hoạt.

Để thực hiện, quận 8 đã lên phương án di dời 2.910 căn nhà nằm ven kênh Đôi với tổng kinh phí 3.837 tỷ đồng, đồng thời triển khai xúc tiến 7 dự án nhà ở tái định cư trên địa bàn với quy mô 6.100 căn hộ.

Bên cạnh các điều kiện đủ, lãnh đạo quận 8 cũng thừa nhận vấn đề nan giải nhất trong việc giải tỏa nhà ở ven, trên kênh rạch là bố trí tái định cư. Trong hơn 9.500 căn nhà nằm trên kênh rạch ở quận 8 có đến một phần ba số căn có giá trị bồi thường giải tỏa thấp, số tiền không đủ để mua căn hộ tái định cư. Hiện tại quận 8 mới chỉ có 250 căn có thể bố trí tái định cư cho người sống ven và trên kênh rạch.

Trước những khó khăn của quận 8, tổ công tác do UBND TP thành lập sẽ có nhiệm vụ đảm bảo triển khai hiệu quả công tác di dời nhà trên và ven kênh rạch trên địa bàn quận 8, gắn kết Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP lần thứ 10 về chỉnh trang và phát triển đô thị giai đoạn năm 2016-2020.

Ngoài ra, tổ công tác còn có nhiệm vụ tham mưu để Thường trực UBND TP quyết định các cơ chế, chính sách liên quan việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và phương án xây dựng quỹ nhà tái định cư và hỗ trợ giải quyết việc làm cho các hộ dân chịu ảnh hưởng bởi dự án.

Đồng thời, tổ cũng xây dựng các chương trình, kế hoạch nhằm đáp ứng yêu cầu di dời các hộ dân, đảm bảo việc tổ chức lại tốt hơn cuộc sống của người dân đang sinh sống trên và ven kênh rạch trên địa bàn quận 8 và tham mưu để Thường trực UBND TP quyết định về nguồn vốn để triển khai thực hiện dự án gắn kết dự án Cải thiện môi trường nước giai đoạn 3. 

Quận 8 sẽ là quận đẹp nhất TP Hồ Chí Minh?

Không có địa phương nào của TP được thiên nhiên ban tặng cho nhiều kênh rạch lớn nhỏ như tại quận 8. Cụ thể như: Kênh Đôi, kênh Bến Nghé, Tàu Hũ, kênh Ngang, rạch Ông Lớn, Ông Nhỏ, Xóm Củi, Ruột Ngựa, Rạch Cát, Lòng Đèn, Rạch Cùng, Lò Gốm... Điều này đem tới môi trường sống xanh gần sông cho dân cư mà các quận khác khó có được.

Đó là chưa kể, quận 8 còn được biết đến như một trung tâm đầu mối tập trung hàng hóa, nông sản từ miền Đông, miền Tây với các kho tàng, bến bãi, chợ đầu mối lớn…

Từ vị thế trung chuyển trọng yếu đó, quận 8 nếu biết tận dụng triệt để tiềm năng để phát huy ưu thế cửa ngõ của thành phố thì nơi đây sẽ trở thành một địa phương phát triển bậc nhất TP Hồ Chí Minh.

Theo lãnh đạo quận 8, trong những năm qua, nỗ lực chỉnh trang, cải thiện chất lượng môi trường sống cho người dân đã đem lại cho quận 8 diện mạo đô thị hoàn toàn khác.

Các dự án nhà ở được đầu tư bài bản, đồng bộ về hệ thống hạ tầng giao thông và hạ tầng xã hội đã biến quận 8 thành môi trường đáng sống cho người dân, thị trường bất động sản từ đó cũng trở nên sôi động. 

Điển hình như dự án của Cty Nhà Mơ, Cty Thái Bảo, Cty Nam Long… đã góp phần làm thay đổi diện mạo khu vực này. Hiện tại giá đất tại các tuyến đường chính của quận 8, như Nguyễn Văn Linh, Phạm Thế Hiển, Trịnh Quang Nghi, Tạ Quang Bửu đang được giao dịch với mức khá cao.

Theo một số môi giới tại khu vực này cho biết, nếu tính chung khu vực quận 8, thì giá bán từ đầu năm tới nay không tăng nhiều, nhưng số lượng giao dịch lại tăng khá mạnh. Gần đây nhất, dự án căn hộ cao cấp Dream Home Riverside của Cty Nhà Mơ tại mặt tiền đường Nguyễn Văn Linh - Khu vực sầm uất của trung tâm quận 8 với cơ sở hạ tầng khang trang, thương mại dịch vụ phát triển mạnh mẽ, có lợi thế tiếp cận từ tuyến đường giao thông, thuận lợi liên thông với các khu dân cư khác trên địa bàn quận 8 và các quận lân cận.…

Theo nhận định của các chuyên gia bất động sản, trong thời gian tới, với hướng đầu tư, chỉ trang đô thị, quận 8 sẽ trở thành “điểm nóng” phát triển bất động sản của TP, nhờ lợi thế hạ tầng, giao thương kết nối thuận tiện với khu vực trung tâm và các tỉnh, thành phía Nam. Hơn thế nữa, với đặc điểm nhiều sông rạch, không khí trong lành sẽ là lựa chọn ưu tiên cho những người đầu tư và chọn nơi đây làm chốn an cư.

Nhận định về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Tùng - Tổng giám đốc Cty BĐS Danh Khôi – DKRS cho biết: Trong thời gian qua, với sự phát triển đồng loạt của hệ thống hạ tầng giao thông, không ngạc nhiên khi khu vực Tây Nam và đặc biệt là quận 8 đang trở thành điểm đến của thị trường bất động sản. Là địa bàn đặc thù, được thiên nhiên ban tặng cho 23 kênh rạch lớn, nhỏ, đem tới môi trường sống xanh gần sông cho dân cư, mà các quận khác khó có được.

Bên cạnh việc đầu tư vào hạ tầng – giao thông, các chương trình chỉnh trang đô thị, cụ thể là di dời dân cư sống trên và ven bờ Nam của Kênh Đôi, Kênh Tàu Hủ, di dời hơn 26.000 dân dọc tuyến đường Phạm Thế Hiển, cùng với việc xây dựng cầu Bình Tiên, cầu Phú Định, mở rộng đường Trịnh Quang Nghị 60m để khép kín đường Vành Đai 2, di dời Bến xe miền Tây về khu Nam Sài Gòn… đang được ưu tiên hàng đầu. Nếu xét ở góc độ địa lý, từ quận 8, chỉ cần mất 5-10 phút là có thể di chuyển đến Phú Mỹ Hưng, quận 5, quận 1, quận 6… Quận 8 còn được biết đến như một trung tâm đầu mối tập trung hàng hóa, nông sản từ miền Đông, miền Tây với các kho tàng, bến bãi, chợ đầu mối lớn. Đó là chưa kể, từ nay đến năm 2020 nhiều cơ sở, nhà máy, kho bãi đan xen trong các khu dân cư sẽ được di dời để lấy quỹ đất phát triển hạ tầng, xây dựng công viên, khu vui chơi giải trí và các khu nhà ở cao tầng. 

Như vậy, theo đánh giá chung của nhiều chuyên gia, với cơ chế mới, TP sẽ đạt được thành công trong việc di dời nhà ở ven kênh, điều mà mấy chục năm nay là nỗi trăn trở cho lãnh đạo TP qua nhiều thời kỳ. Và chỉ trong vài năm tới đây thôi, quận 8 sẽ hoàn toàn “lột xác” trở thành một đô thị hiện đại, tích hợp đầy đủ tiện ích dịch vụ và giá trị bất động sản tăng cao, và điều đó cũng là mong mỏi của người dân TP bao năm nay. 

Mạnh Cường 
(Báo Xây dựng)