Nghiên cứu phương pháp thiết kế mầu sắc môi trường đô thị hiện đại

Thứ năm, 11 Tháng 6 2009 12:57 Trung tâm Tin học - Bộ Xây dựng
In

Thiết kế mầu sắc môi trường đô thị hiện đại là một môn mới nghiên cứu về mầu sắc được sinh ra do vận dụng môn mầu sắc hiện đại vào thiết kế môi trường đô thị hiện đại trong tình hình khoa học công nghệ cao phát triển nhanh chóng. Vì mầu sắc có ảnh hưởng và tác dụng đặc thù đối với mọi người sinh hoạt trong môi trường đô thị nên trong xây dựng môi trường cảnh quan đô thị của các nước hiện nay, vấn đề màu sắc môi trường đô thị đã được các cấp cơ quan chủ quản, các cơ quan nghiên cứu khoa học và nhân viên thiết kế quy hoạch hết sức coi trọng và quan tâm rộng rãi.


Nhà thờ Notre Dame - Paris

I - Thiết kế mầu sắc môi trường là nhân tố quan trọng sáng tạo cá tính của cảnh quan đô thị hiện đại

“Mầu sắc môi trường” là thuật ngữ mầu sắc mới. Thập kỷ 60 thế kỷ XX, cùng với tiến trình đô thị hóa trên thế giới diễn ra nhanh chóng, trong lĩnh vực nghiên cứu của mình, nhiều nhà xã hội học, sinh thái học, tâm lý học, địa lý học, nhân loại học và chuyên gia thiết kế đô thị đã tiến hành nghiên cứu và thảo luận rộng rãi vấn đề hình thái sinh hoạt của loài người và cải thiện môi trường cư trú ở đô thị. Họ phát hiện thấy sự cấu thành của hình khối và màu sắc trong mỹ học là hai nhân tố hết sức quan trọng ảnh hưởng tới môi trường cảnh quan đô thị. Thế là họ nêu ra vấn đề sáng tạo cá tính cảnh quan và thiết kế màu sắc môi trường khi xây dựng đô thị.

Sáng tạo cá tính cảnh quan đô thị là một trong những vấn đề then chốt của thiết kế môi trường đô thị hiện đại. Trọng điểm nghiên cứu thiết kế môi trường đô thị hiện đại là mối quan hệ giữa không gian ba chiều và hoạt động của con người, có ba mục tiêu cụ thể : sáng tạo công năng sử dụng hợp lý của đô thị, sáng tạo môi trường đô thị chất lượng cao và sáng tạo hình tượng đô thị có sức biểu hiện, dễ hiểu, dễ nhận biết. Sáng tạo cá tính của cảnh quan đô thị được nêu ra chính là dựa trên ba mục tiêu này.

Sáng tạo nét đặc sắc và cá tính của đô thị là biểu tượng bên ngoài của tố chất nội tại một đô thị. Xét về nghĩa rộng, nó có mối liên hệ mật thiết với tiến trình văn minh của loài người; xét về nghĩa hẹp, hình tượng đô thị mà con người cảm nhận lúc đầu chính là cảnh quan và không gian đô thị đó. Vậy, cơ sở của mức độ hài lòng về sáng tạo cá tính và nét đặc sắc cảnh quan đô thị như thế là gì? Căn cứ vào lý luận nghiên cứu hành vi môi trường có thể thấy, môi trường cảnh quan đô thị vui mắt chủ yếu do hai nhân tố cấu thành: sự thoả mãn về mỹ cảm thị giác đối với công trình "thực chất" và sự đồng cảm về tâm trí đối với dặc tính địa điểm. Thực chất, công trình cảnh quan đô thị bao gồm bốn mặt nội dung sau: cảnh quan tự nhiên, di tích văn hóa, công trình kiến trúc và công trình công cộng thị chính. Thiết kế mầu sắc môi trường cảnh quan đô thị chính là triển khai xoay quanh những công trình môi trường đó, còn mầu sắc lại hoàn toàn có tác dụng phân biệt dễ nhận biết và dễ hiểu nhất về mỹ cảm thị giác, từ đó đạt được sự đồng cảm về tâm trí đối với đặc tính địa điểm.

Chất lượng xử lý mầu sắc môi trường đô thị ảnh hưởng trực tiếp tới sự hình thành cá tính của cảnh quan đô thị. Ví dụ, ô tô công cộng hai tầng màu đỏ chạy trong nội thành Luân Đôn nước Anh cùng với bối cảnh đường phố và những công trình kiến trúc cũ màu xanh xám ảm đạm tạo ra cảnh tượng đô thị rất nhã; còn màu trắng của nhà hát Lianni thành phố Lianni ven biển Ôxtrâylia hòa quyện với mầu xanh thẳm của biển tạo ra hình tượng cảnh quan có cá tính điển hình của bờ biển nhiệt đới. Từ đó, ta có thể thấy rằng màu sắc môi trường đô thị có giá trị cảnh quan là những tín hiệu thị giác có sức cảm hoá mạnh nhất của hình tượng đô thị.

Theo kinh nghiệm xử lý thành công thiết kế mầu sắc môi trường đô thị của nhiều nước trên thế giới, thiết kế màu sắc môi trường cảnh quan đô thị cần bắt đầu từ việc điều tra hiểu rõ tư liệu hiện trạng màu sắc môi trường đô thị; trước hết, phải làm rõ đặc trưng môi trường địa lý hoàn cảnh tự nhiên, phong tục và văn hóa của thành phố. Do vị trí địa lý của các thành phố khác nhau, nên sự hình thành của cảnh quan đô thị cũng mỗi nơi một khác. Nói chung, môi trường đô thị (bao gồm cả mầu sắc công trình kiến trúc) đều mang tính địa phương và dấu ấn văn hóa đân tộc. Bởi vậy, hiểu rõ tình hình phong tục, văn hóa, lịch sử và tương lai phát triển của địa phương là nhân tố không thể bỏ qua khi hình thành nét đặc sắc cá tính cảnh quan đô thị.

II - Phương pháp thiết kế mầu sắc môi trường trong đô thị hiện đại

Hiện nay, công tác điều tra mầu sắc cảnh quan đô thị trên thế giới đều áp dụng phương pháp của bậc thầy thiết kế mầu sắc Jean Philippt LENCLOS “Văn phòng thiết kế mầu sắc không gian ba chiều” Paris Pháp và cơ quan CPC Nhật bản cùng xác lập, đồng thời còn căn cứ vào tình hình cụ thể của các nước. Nhiệm vụ cụ thể và các bước của nó như sau:

1 - Đề ra kế hoạch thiết kế :

Kế hoạch thiết kế mầu sắc môi trường đô thị được lập trên cơ sở điều tra, phân tích, đề án. Trong kế hoạch, ngoài việc phải thiết kế theo nguyên tắc thông thường của thiết kế mầu sắc hiện đại, còn phải kết hợp nghiên cứu tổng hợp các nhân tố như cá tính và nét đặc sắc của cảnh quan đô thị..., việc vận dụng phương thức tư duy mới về mầu sắc cũng hết sức cần thiết. Đồng thời, còn phải chú ý tới những yếu tố như ý niệm thiết kế, phương pháp suy nghĩ, thủ pháp phối trí, thử nghiệm ở hiện trường đối với màu sắc môi trường. Sau khi hoàn thành những việc này, toàn bộ việc đề ra kế hoạch thiết kế mầu sắc môi trường mới hoàn thành.

2 - Triển khai điều tra khu xây dựng :

Triển khai điều tra đối với khu xây dựng cần phải thiết kế mầu sắc môi trường, nội dung bao gồm công trình xây dựng, thực vật, mặt đất và những công trình nhân tạo đã có khác ở trong đó và hiện trạng màu sắc vật thể có ảnh hưởng tới mầu sắc môi trường xung quanh khu xây dựng, chụp ảnh màu, dùng ảnh ghi chép tỉ mỉ trên bản vẽ mặt bằng và lập thể của môi trường khu xây dựng.

3 - Mô phỏng, phân tích, so sánh :

Trên cơ sở điều tra nói trên, tìm ra nội dung cấu thành mầu sắc của môi trường và công trình xây dựng hiện có từ tư liệu hiện trạng mầu sắc thu được ở khu xây dựng, coi đó là nội dung tham khảo để thiết kế mầu sắc công trình kiến trúc mới trong tương lai; đồng thời, còn phải phân tích quy nạp màu sắc các loại vật thể và công trình hiện có ở khu xây dựng, tìm ra tỷ lệ phối chế màu sắc hiện trạng của khu xây dựng, xác định chỗ dựa phối hợp trong thiết kế mầu sắc môi trường bên ngoài của khu xây dựng.

4 - Thiết kế mầu sắc :

Dựa vào kết quả phân tích hiện trạng khu xây dựng, triển khai công tác thiết kế mầu săc bề ngoài công trình kiến trúc. Trong thiết kế, cần nghiêm túc nghiên cứu máy vấn đề sau: trong thiết kế sẽ sử dụng bao nhiêu mầu, diện tích bao nhiêu thì mới bắt đầu thay đổi mầu sắc, sẽ sử dụng trùng lặp cùng một loại mầu bao nhiêu lần. Việc phối màu của màu sắc bên ngoài công trình kiến trúc phải theo quy tắc là phối hợp mầu sắc hài hoà, cố gắng làm tốt mấy điểm sau: cùng mầu sắc hoặc sắc điệu trong thiết kế có thể hình thành sự nhất trí, cùng hệ mầu mà sắc điệu gần nhau có thể hình thành sự tương quan, không cùng hệ mầu nhưng mầu sắc bổ sung cho nhau có thể tạo ra hiệu quả so sánh hài hoà. Căn cứ vào việc nghiên cứu mấy vấn đề trên, đưa ra mấy phương án phối màu, đáp ứng nhu cầu thử nghiệm tại hiện trường.

5 - Thử nghiệm tại hiện trường :

Từ mấy phương án màu sắc đã thiết kế làm thành các cọc tiêu mầu cắm vào hiện trường khu xây dựng, dùng khu xây dựng làm bối cảnh, dưới ánh sáng mặt trời, chụp ảnh dưới nhiều góc độ khác nhau, từ đó chọn ra phương án có lợi nhất cho việc sáng tạo cảnh quan và cá tính đô thị. Việc lựa chọn vật liệu và chất liệu mầu quyết định khả năng đạt được hiệu quả định trước. Sử dụng mầu sắc chất liệu đa dạng hóa mới có thể thực hiện được cảnh quan đô thị giàu cá tính.

6 - Báo cáo, thẩm tra phê chuẩn, thực hiện :

Sau khi hoàn thành phương án, cần lập tức nộp phương án và báo cáo thuyết minh cho cơ quan thiết kế, quản lý hữu quan để tiến hành luận chứng, đợi sau khi được duyệt, giao cho đơn vị thi công thực hiện. Nhân viên thiết kế trong quá trình thi công cần đích thân giám sát chỉ đạo nhằm bảo đảm chất lượng thi công của thiết kế mầu sắc bên ngoài và nắm chắc khâu cuối cùng nghiệm thu công trình.

Thiết kế mầu sắc môi trường đô thị còn phải tuân thủ nguyên tắc thiết kế “chỉnh thể - từng phần - chi tiết cụ thể - chỉnh thể”. Nói cụ thể, đó là quá trình thiết kế xuất phát từ chỉnh thể của thiết kế mầu sắc môi trường đô thị, từng b-ớc đi sâu vào từng phần và từng chi tiết cụ thể của nó, sau đó lại từ chi tiết cụ thể quay trở về luận chứng chỉnh thể. Ngoài ra, còn cần phải xuất phát từ góc độ môi trư-ờng và hiệu quả trang trí để nghiên cứu, cũng cần phải quan tâm tới thị hiếu thẩm mỹ của quần chúng.

Trong việc thiết kế ứng dụng mầu sắc môi trường đô thị, giữa thập kỷ 60 thế kỷ XX, “Văn phòng thiết kế mầu sắc không gian ba chiều” Paris Pháp đứng hàng đầu thế giới. Họ không chỉ hoàn thành điều tra các đô thị chủ yếu của Pháp, mà còn dự định ứng dụng phương pháp này triển khai công tác điều tra mầu sắc bên ngoài công trình kiến trúc trong cả nước, nhằm tiến hành quy hoạch mầu sắc môi trường toàn lãnh thổ nước Pháp. Sau khi hoàn thành điều tra môi trường đô thị Tokyo, cơ quan CPC Nhật Bản lại điều tra phân tích màu sắc môi trường ở các thành phố như Kobe, Hiroshima... và trên cơ sở đó triển khai thiết kế mầu sắc môi trường đô thị. Từ năm 1980 tới nay, Đài Loan cũng bắt đầu tiến hành quy hoạch và thiết kế mầu sắc môi trường đô thị - khâu cuối cùng trong quy hoạch đô thị và thiết kế công trình kiến trúc nhằm phối hợp hài hoà mầu sắc môi trường chỉnh thể đô thị, cố gắng tạo ra môi trường cảnh quan đô thị giàu cá tính.


Tokyo về đêm

III - Phương pháp quản lý thiết kế mầu sắc môi trường đô thị hiện đại

Đề ra thể chế quản lý nghiêm ngặt mầu sắc môi tr-ờng đô thị là sự bảo đảm căn bản để tạo ra hình tượng đô thị mỹ lệ. Ngoài ô nhiễm môi trường, màu sắc môi trường hỗn tạp không có trật tự cũng là một nguyên nhân quan trọng dẫn tới cảnh quan đô thị hiện đại rối loạn. Ô nhiễm màu sắc không những làm tổn hại bộ mặt đô thị, mà còn làm tổn hại tâm lý và cả sinh lý con người, cho nên phải quản lý và khống chế. Ví dụ, ở Tokyo hiện nay, hàng vạn ôtô đủ loại mầu sắc chạy trên những đường phố chằng chịt và những biệt thự, nhà ở màu sắc hỗn tạp ở xung quanh khiến cho nhiều người dân mắt mỏi đầu hoa, ruột gan nông nóng, viết bài đăng báo tỏ ý bất mãn mạnh đối với tình trạng, mầu sắc môi trường đô thị rối loạn, đầy tính kích thích gây rối loạn thị giác này đã buộc cơ quan chủ quản đô thị phải đứng ra mời các chuyên gia về mầu sắc khắc phục tình trạng "ô nhiễm mầu sắc".

Những hiện tượng sử dụng mầu sắc không thỏa đáng ở đô thị Trung quốc cũng phổ biến. Lấy thành phố Vũ Hán làm ví dụ, giữa thập kỷ 90 thế kỷ XX, các cơ quan hữu quan muốn cải thiện ấn tượng cũ kỹ của mặt trước các ngôi nhà ven đường phố nhưng ngặt vì trình độ phát triển kinh tế hạn chế, nên họ lựa chọn biện pháp quét sơn tường nhà ven đường với đủ loại mầu sắc. Do thiếu kinh nghiệm quy hoạch chỉnh thể và thiết kế mầu sắc môi trường đô thị, đã dẫn đến tạo ra hiệu quả mầu sắc “năm cha ba mẹ”. Trong đó, những màu xanh đỏ tím vàng gắt làm nhức mắt mọi người dân thành phố, khiến cho các giới xã hội quan tâm gắt gao. Sau đó vài năm, Vũ Hán lại phải cải tạo mầu sắc môi trường đô thị một lần nữa.

Từ ví dụ thực tế trên đây, ta có thể thấy nguyên nhân chủ yếu dẫn tới ô nhiễm mầu sắc là thiếu biện pháp quản lý mạnh mẽ và quy hoạch màu sắc khoa học hợp lý. Bởi vậy, phải quy hoạch, quản lý mầu sắc môi trường đô thị một cách khoa học và hữu hiệu nhằm ngăn chặn sự phát triển mầu sắc tràn lan mất trật tự ở đô thị, thể hiện rõ hơn tính chỉnh thể và trật tự của đô thị. Về các biện pháp cụ thể, ngoài việc xác lập một loạt hình vẽ và mầu sắc có tính chất đặc thù nhằm quản lý và hạn chế hành vi của con người ở các mặt như giao thông đô thị , không gian công cộng và các ngành đặc thù..., còn phải quản lý thống nhất đối với mầu sắc công trình xây dựng mang tính tiêu biểu, công trình công cộng, biển quảng cáo, cửa hiệu, đèn chiếu sáng ban đêm... trong đô thị và thúc đẩy ngành chủ quản đứng ra thực hiện. Ngoài ra, đề ra và hoàn thiện pháp quy pháp luật hữu quan, khiến cho công tác thiết kế mầu sắc môi trường đô thị được pháp luật giám sát và chính quyền can thiệp có hiệu quả, từ đó được bảo đảm chắc chắn. Đồng thời còn phải tăng cường tuyên truyền và chỉ đạo về mặt thiết kế màu sắc môi trường đô thị, nâng cao trình độ mầu sắc của người dân thành phố, động viên họ tham gia quản lý. Đó cũng là công trình xã hội có ý nghĩa sâu xa của môi trường cảnh quan đô thị đẹp đẽ.

IV - Triển vọng ứng dụng thiết kế mầu sắc môi trường đô thị trong tương lai

Thiết kế mầu sắc môi trường đô thị trong thực tế chính là ứng dụng thiết kế mầu sắc hiện đại vào lĩnh vực thiết kế quy hoạch môi trường đô thị. Công tác thiết kế liên quan tới mặt này ở Trung Quốc chỉ đang ở trong giai đoạn khởi đầu. Nhiệm vụ của những người thiết kế quy hoạch môi trường đô thị và kiến trúc là nhanh chóng thay đổi tình trạng này.

Từ thập kỷ 90 thế kỷ XX lại đây, những người thiết kế kiến trúc và thiết kế nghệ thuật môi trường của nhiều thành phố bắt đầu quan tâm và đưa thiết kế mầu sắc vào quá trình thiết kế quy hoạch môi trường đô thị. Bắc Kinh xác định sắc điệu chính của môi trường thành phố mình là hệ mầu xám, mầu sắc môi trường biểu thị cho sự vững vàng, hoành tráng, trang nhã và hài hòa. Môi trường màu sắc đô thị của thành phố Đông Tràng An do màu sắc bên ngoài của quần thể kiến trúc cũ và mới cấu thành, cho nên thể hiện được tương đối tốt sắc điệu cơ bản của màu sắc môi trường đô thị hài hoà. Cáp Nhĩ Tân xác định sắc điệu chính của môi trường thành phố mình là mầu vàng nhạt và mầu trắng nhằm thể hiện tính cách địa bàn thành phố cổ kính, nhã nhặn, tươi sáng và ấm áp. Trong quá trình cải tạo đại lộ Trung tâm Cáp Nhĩ Tân, những công trình kiến trúc hai bên đường đều có sắc điệu chính là màu vàng nhạt và mầu xám nhạt, các công trình kiến trúc ven đường có màu khác đều phải sơn lại, mầu sắc quá đậm hoặc quá thuần cũng đều phải làm nhạt bớt, dùng mầu nhã để tôn nét đặc sắc cổ kính. Sau khi cải tạo, mầu sắc môi trường đại lộ Trung ương đã trở nên cân đối, vừa bảo tồn nét cũ, vừa tăng cường nội hàm văn hóa lịch sử và nét đặc sắc kiến trúc sống động.


Harbin Ice Festival (Cáp Nhĩ Tân) 

Khi xây dựng thành phố Thượng Hải, mầu sắc môi trường khu Phố đông cũng kết hợp với nhu cầu phát triển, áp dụng nhiều thủ pháp thiết kế mới nhất của nước ngoài vào thực tiễn xây dựng đô thị của khu vực này, ví dụ hiệu quả thiết kế mầu sắc môi trường của quần thể kiến trúc đô thị quảng trường Tân Đại lục thể hiện rõ cá tính đô thị độc đáo của nó. Gần đây, thành phố Quảng Châu tăng cường đầu tư xây dựng môi trường đô thị, chỉ trong vài năm ngắn ngủi, bộ mặt của cả thành phố đã thay đổi hoàn toàn, đặc biệt là cải tạo cảnh quan đô thị hai bờ sông Châu Giang, hiệu quả thiết kế mầu sắc môi trường đô thị độc đáo của nó đã tạo nên ấn tượng cảnh quan của thành phố phía Nam đất nước. Ngoài ra, trong các dự án thiết kế quy hoạch như thiết kế cảnh quan mầu sắc môi trường thành phố bờ biển Hạ Môn, thiết kế mầu sắc môi trường thành phố hoa kiều Thâm Quyến, thiết kế quy hoạch trung tâm văn hóa nghệ thuật Cầm Đài và quảng trường Văn hóa thành phố Vũ Hán, thiết kế quy hoạch công viên Thể thao Olympic Bắc Kinh..., thiết kế mầu sắc môi trường đô thị đều được coi là nhân tố quan trọng lột tả nét đặc sắc cá tính cảnh quan đô thị.


Sân vận động "tổ chim" - Bắc Kinh

Gần đây, cơ quan chủ quản xây dựng đô thị đã tăng cường quản lý thiết kế mầu sắc môi trường đô thị. ủy ban quy hoạch Thủ đô đưa ra yêu cầu tiến hành thiết kế mầu sắc môi trường cho việc xây dựng môi trường khu nhà ở mới xây của thành phố Bắc Kinh, nhiều thành phố khác cũng ban bố các quy định quản lý mầu sắc môi trường và kiến trúc đô thị. Thông qua hoạt động thảo luận và trưng cầu ý kiến với quy mô lớn và dựa trên cơ sở tổng hợp ý kiến trưng cầu được, và kết hợp với thực tế phát triển đô thị trong tương lai của mình, thành phố Vũ Hán chính thức công bố “Quy tắc kỹ thuật quản lý mầu sắc công trình xây dựng”, trong đó chia khu trung tâm thành phố Vũ Hán ra thành 50 khu quản lý mầu sắc kiến trúc, vài điểm cảnh quan màu sắc cỡ lớn và vành đai quản lý mầu sắc, chia ra để khuyến nghị sử dụng 5 loại sắc điệu chính theo từng khu vực đô thị khác nhau:

Khi tiến hành chỉnh đốn bộ mặt đô thị ở các khu có các công trình kiến trúc lịch sử cận đại tương đối tập trung, thành phố Vũ Hán đã chú ý tới vấn đề mầu sắc môi trường đô thị, ví dụ vành đai cửa Giang Hán, vành đai Cục tư nghị Hồ Bắc (nay là nhà lưu niệm Cách mạng Tân Hợi) và ngân hàng Kim Thành (nay là thư viện thanh thiếu niên thành phố Vũ Hán) xử lý mầu sắc công trình kiến trúc của chúng và môi trường xung quanh theo phương thức “chỉnh sửa như cũ” và “đổi mới một cách hữu cơ”, khiến cho công trình kiến trúc và môi trường xung quanh hài hòa với nhau hơn.


Khu phố Đông - Thượng Hải

Về mặt xây dựng những cảnh quan đô thị quan trọng mới, thành phố Vũ Hán cũng tìm tòi nhiều trong thiết kế mầu sắc môi trường đô thị. Ví dụ, đối với đại lộ Trung sơn Hán khẩu, quan tâm tới đặc điểm nơi này vừa là trung tâm thương nghiệp của cả thành phố, vừa là con đường cảnh quan chủ yếu của thành phố đã thiết kế, màu sắc môi trường của nó hết sức lộng lẫy; còn khi xây dựng quảng trường Hồng Sơn nằm ở khu trung tâm Vũ Xương, đã kết hợp mầu sắc môi trường với hiệu quả thiết kế của quảng trường, điểm xuyết thích đáng mầu sắc công trình kiến trúc của nước Sở như đỏ, đen, nâu..., khiến cho hiệu quả chỉnh thể vừa có hơi thở thời đại vừa mang đậm đặc sắc văn hóa Sở. Xử lý mầu sắc khu cư trú đô thị lại tùy theo từng khu vực, ví dụ mầu sắc môi trường khu cư trú chung quanh khu trường cao đẳng Vũ Xương đều tương đối rực rỡ, thêm vào đó là tạo hình kiến trúc mới mẻ tạo ra môi trường cư trú vừa hiện đại vừa mang đậm nét văn hóa.

Đúng như một kiến trúc sư người Mỹ nói: "Nhìn một thành phố thì có thể biết được về mặt văn hoá người dân thành phố đó đang khao khát điều gì". Sự thực đúng là như thế. Đô thị là một cuốn sách đang mở, là cái nôi mà loài người tự đan cho mình. Khi tới một thành phố lạ, ấn tượng sâu đậm lưu lại trong mỗi người là cá tính và sức hút độc đáo của nó, mà thiết kế mầu sắc môi trường đô thị chính là phương pháp hữu hiệu tạo ra cá tính và sức hút đó. Con đường phát triển của thiết kế màu sắc môi trường đô thị Trung Quốc tuy còn rất dài, nhưng chẳng bao lâu nữa bộ mặt thiết kế mầu sắc môi trường đô thị Trung Quốc nhất định sẽ khiến cho mọi người phải chú ý.

>> Thiết kế đô thị trong điều kiện phát triển bền vững đô thị ở Trung Quốc 

Nguồn : Tạp chí Thành Hương Kiến Thiết; Những vấn đề đô thị; Xây dựng đô thị và nông thôn; Kiến trúc học báo của Trung Quốc
Người dịch : Hoàng Thế Vinh
Biên tập và hiệu đính : Nghiêm Văn Thọ 


Tin mới hơn:
Tin cũ hơn: