Trong những năm qua, cùng với việc chuyển đổi nền kinh tế từ kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế thị trường, dưới sự điều tiết vĩ mô của Nhà nước, theo định hướng xã hội chủ nghĩa, thị trường BĐS bước đầu hình thành và phát triển với tốc độ nhanh, đã đóng góp không nhỏ vào tăng trưởng, tác động tới nhiều mặt hoạt động kinh tế, xã hội đất nước. Với vị trí và vai trò quan trọng đối với nền kinh tế quốc dân, có quan hệ trực tiếp với các thị trường tài chính tiền tệ, thị trường xây dựng, thị trường VLXD, thị trường lao động... việc phát triển và quản lý có hiệu quả thị trường này sẽ góp phần quan trọng vào quá trình thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, tạo khả năng thu hút các nguồn vốn đầu tư cho phát triển, đóng góp thiết thực vào quá trình phát triển đô thị và nông thôn bền vững theo hướng CNH, HĐH đất nước.


KĐTM Linh Đàm đã trở thành một trong hai KĐT kiểu mẫu của cả nước. (ảnh: HUD)

Bên cạnh những đóng góp tích cực vào việc thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội quốc gia, trong thời gian qua thị trường BĐS cũng bộc lộ những bất cập và tồn tại nhất định gây ảnh hưởng không tốt đến hoạt động đầu tư cũng như quản lý xây dựng theo quy hoạch đòi hỏi cấp thiết phải có những nghiên cứu tìm hiểu, qua đó nâng cao vai trò quản lý Nhà nước đối với thị trường BĐS, tạo điều kiện hình thành nên một thị trường BĐS lành mạnh, hoạt động có hiệu quả, đóng góp tích cực cho sự phát triển của đất nước cũng như yêu cầu đảm bảo định hướng xã hội chủ nghĩa của thị trường. Hơn nữa, do thị trường BĐS nói chung và thị trường BĐS nhà đất nói riêng cung cấp một loại sản phẩm hàng hoá đặc biệt, đáp ứng một trong những nhu cầu quan trọng nhất của con người là nhu cầu nhà ở nên việc quản lý và định hướng của thị trường này với giá cả ổn định để nâng cao chất lượng sống của người dân, đảm bảo an sinh xã hội là vấn đề quan trọng của bất cứ quốc gia nào.

Thực tế trong lĩnh vực phát triển nhà và đô thị những năm qua cho thấy, việc hình thành các khu đô thị đồng bộ, hiện đại mới chỉ tập trung ở hai TP lớn là Hà Nội và TP.HCM, tại một số tỉnh thành khác cũng có một vài khu đô thị nhưng quy mô nhỏ, không tạo thành chuỗi đô thị hiện đại. Công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch phát triển nhà ở tại các tỉnh chưa được quan tâm đúng mức, không đảm bảo yêu cầu về hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội. Lý do là tại các tỉnh khác, mới chỉ có các DN nhỏ chuyên về xây lắp hoặc sửa chữa, hoặc kinh doanh nhà với các dự án phát triển nhà quy mô vừa và nhỏ.

Mặt khác, từ khi Việt Nam chính thức là thành viên thứ 150 của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), các tập đoàn tầm cỡ quốc tế, các Cty đa quốc gia trong lĩnh vực đầu tư kinh doanh BĐS đã và đang khẩn trương thâm nhập thị trường BĐS Việt Nam - một thị trường non trẻ, hứa hẹn nhiều tiềm năng phát triển. Diễn biến thị trường BĐS thời gian qua cho thấy sẽ có những bước phát triển mới đột phá trong lĩnh vực đầu tư phát triển nhà và đô thị, tạo sức ép đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nước, tính cạnh tranh trên thị trường BĐS ngày càng mạnh mẽ. Diễn biến này càng cần thiết đòi hỏi phải tăng cường sự quản lý và định hướng của Nhà nước đối với thị trường này.

• Ảnh bên : Sân golf Tam Đảo - thành công trong lĩnh vực dịch vụ, du lịch (nguồn: golfasian.com)
  

Trong điều kiện hội nhập kinh tế hiện nay, để hạn chế những bất cập trong tổ chức quản lý và tổ chức kinh doanh, khắc phục dần tình trạng hoạt động tản mạn, manh mún, quy mô nhỏ, năng lực thấp của các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực phát triển nhà ở và đô thị đồng thời thực hiện được chính sách xã hội về nhà ở đối với bộ phận dân cư có thu nhập thấp, những người có công với cách mạng, những người có khó khăn về nhà ở, từng bước xây dựng, hiện đại hóa các khu nhà ở, KĐT hiện đại theo kịp các nước phát triển trong khu vực và thế giới thì việc hình thành tổ chức kinh tế mạnh thông qua liên kết các pháp nhân DN trong nước có gắn bó với nhau về công nghệ, thị trường, thương hiệu… nhằm khai thác thế mạnh của nhau, phát huy sức mạnh tổng hợp để đủ sức cạnh tranh với các nhà đầu tư nước ngoài - các tập đoàn BĐS là nhu cầu bức thiết đối với các DN.

Với tầm nhìn chiến lược, Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương đã nêu rõ trong Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX và Nghị quyết Trung ương 3 (khóa IX) về việc thí điểm hình thành các Tập đoàn kinh tế Nhà nước. Chính phủ đã chỉ đạo xây dựng thí điểm mô hình tập đoàn kinh tế từ năm 2005, bước đầu đã khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng và quyết tâm của Chính phủ trong điều hành để hình thành những DNNN quy mô lớn. Vừa qua, Bộ Chính trị đã có kết luận số 45-KL/TW ngày 10/4/2009 về việc thí điểm mô hình Tập đoàn kinh tế Nhà nước. Từ đó, Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị số 854/CT-TTg ngày 16/6/2009 để triển khai thực hiện Kết luận này.

Xuất phát từ những yêu cầu thực tế khách quan đã nêu và thực hiện chủ trương sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của các DNNN đòi hỏi Nhà nước, Chính phủ, ngành Xây dựng phải có những doanh nghiệp mạnh hoạt động dưới hình thức các TCty, Tập đoàn kinh tế hoạt động trong lĩnh vực đầu tư kinh doanh BĐS để có đủ tiềm lực về tài chính, về tổ chức và kinh nghiệm quản lý điều hành, sẽ đóng vai trò chủ đạo trong thị trường nhà ở toàn quốc, đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị và nhà ở trong thời gian tới.


Khởi xướng mô hình phát triển chung cư cao tầng. (ảnh: Ashui.com)

Tập đoàn Phát triển Nhà và Đô thị Việt Nam được nghiên cứu hình thành xuất phát từ những yêu cầu thực tế khách quan trên, trên cơ sở thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng đề án thí điểm thành lập các Tập đoàn kinh tế Nhà nước trong đó có Tập đoàn kinh doanh BĐS. Tập đoàn phát triển Nhà và Đô thị được hình thành trên cơ sở lựa chọn một đơn vị hội tụ đủ các yêu cầu cần thiết về năng lực, vốn, kinh nghiệm, thương hiệu... làm nòng cốt đồng thời liên kết các pháp nhân DN cùng ngành của Bộ Xây dựng và các thành phần kinh tế khác, có gắn bó với nhau về công nghệ, thị trường… nhằm khai thác thế mạnh của nhau, phát huy sức mạnh tổng hợp để đủ sức cạnh tranh với các nhà đầu tư nước ngoài.

Tập đoàn Phát triển Nhà và Đô thị Việt Nam được nghiên cứu để hình thành với các mục tiêu, vai trò và các nhiệm vụ sau:

Thứ nhất, hình thành một tổ chức kinh tế quy mô lớn, đa sở hữu, trong đó Nhà nước giữ vai trò chi phối về vốn, có trình độ công nghệ, quản lý hiện đại và chuyên môn hoá cao; kinh doanh đa ngành, trong đó đầu tư phát triển nhà ở và KĐTM cùng những lĩnh vực có liên quan là ngành kinh doanh mũi nhọn; gắn kết chặt chẽ giữa sản xuất kinh doanh với khoa học công nghệ, nghiên cứu triển khai, đào tạo để đủ sức cạnh tranh, hội nhập kinh tế có hiệu quả.

Thứ hai, tập trung các nguồn lực và phát huy năng lực, kinh nghiệm, thương hiệu của đơn vị nòng cốt và các đơn vị khác trong Tập đoàn, tạo lập quỹ nhà ở gắn với hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đã được đầu tư xây dựng đồng bộ, có giá bán hợp lý, đáp ứng nhu cầu về nhà ở của nhân dân, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, tạo động lực phát triển đô thị  tại các địa phương, thực hiện vai trò chủ đạo trong việc định hướng chiến lược phát triển nhà và đô thị, góp phần bình ổn, điều tiết thị trường bất động sản Việt Nam.

Thứ ba, là lực lượng nòng cốt để triển khai thực hiện Định hướng phát triển nhà ở đến năm 2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 76/2004/QĐ-TTg ngày 6/5/2004 và Định hướng quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống đô thị Việt Nam đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 445/QĐ-TTg ngày 7/4/2009 và các Chương trình trọng điểm khác của Nhà nước.

Thứ tư, là công cụ hữu hiệu của Nhà nước để thực hiện các chương trình trọng điểm quốc gia, các mục tiêu kinh tế - xã hội liên quan đến lĩnh vực phát triển nhà ở và đô thị như xây dựng nhà ở xã hội cho các đối tượng học sinh, sinh viên các cơ sở đào tạo, công nhân, người lao động tại các KCN, khu kinh tế, người thu nhập thấp tại các đô thị; giúp các địa bàn kinh tế khó khăn phát triển lĩnh vực nhà ở và đô thị, tạo điều kiện đóng góp vào quá trình phát triển và đô thị hoá của địa phương như các tỉnh miền núi phía Bắc, các tỉnh miền Trung, khu vực Tây Nguyên, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long... 

Thứ năm, chủ động tham gia tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, tham gia các hiệp định song phương và đa phương giữa Việt Nam và các nước trong lĩnh vực phát triển đô thị và nhà ở; từng bước nghiên cứu, triển khai đầu tư các dự án nhà ở tại các nước trong khu vực và trên thế giới...  

Để thực hiện được các mục tiêu, vai trò và nhiệm vụ nêu trên, việc lựa chọn một đơn vị hội tụ đủ các điều kiện cần và đủ để trở thành hạt nhân nòng cốt của Tập đoàn Phát triển Nhà và Đô thị Việt Nam cũng như việc lựa chọn các pháp nhân DN cùng ngành của Bộ Xây dựng và các thành phần kinh tế khác, có gắn bó với nhau về công nghệ, thị trường… để cùng liên kết, nhằm khai thác thế mạnh của nhau, phát huy sức mạnh tổng hợp để đủ sức cạnh tranh với các nhà đầu tư nước ngoài là một việc hết sức quan trọng, mang ý nghĩa quyết định đến sự thành công của  quá trình xây dựng, hình thành và hoạt động của Tập đoàn.

• Ảnh bên : Dự án HUD TOWER, Lê Văn Lương, Hà Nội  (nguồn: HUD)

TCty Đầu tư Phát triển Nhà và Đô thị (HUD) là một TCty Nhà nước thuộc Bộ Xây dựng với chức năng nhiệm vụ chính là đầu tư xây dựng các dự án phát triển KĐTM và nhà ở. Trong 20 năm hoạt động, vị thế của TCty đã ngày một củng cố và phát triển trên thị trường trong và ngoài nước với thương hiệu HUD. Với chức năng nhiệm vụ, năng lực, kinh nghiệm và các thành quả đạt được trong thời gian qua, TCty HUD đã hội tụ đủ các điều kiện để được lựa chọn là hạt nhân nòng cốt để hình thành Tập đoàn Phát triển Nhà và Đô thị Việt Nam. Cùng với TCty HUD, trong giai đoạn trước mắt 2009 - 2010, Bộ Xây dựng cũng đã lựa chọn một số DN có ngành nghề kinh doanh có liên quan đến lĩnh vực phát triển hạ tầng đô thị và nhà ở như: TCty Xây dựng Bạch Đằng, TCty Xây dựng Hà Nội, TCty Thuỷ tinh và Gốm xây dựng, TCty Đầu tư xây dựng cấp thoát nước và Môi trường Việt Nam để liên kết xung quanh hạt nhân thành lập Tập đoàn phát triển Nhà và Đô thị Việt Nam. 

Riêng hạt nhân nòng cốt của Tập đoàn - TCty HUD, những năm qua đã xây dựng 2,5 triệu m2 sàn nhà ở, chủ yếu là chung cư cao tầng giải quyết chỗ ở cho 30.000 dân. Đặc biệt, với 7 KĐTM tại Thủ đô Hà Nội trong đó KĐT Linh Đàm được công nhận là KĐT kiểu mẫu, TCty góp phần thực hiện chương trình giãn dân của TP Hà Nội trong thời gian qua và khẳng định mô hình về phát triển nhà ở theo dự án, đầu tư đồng bộ theo phương thức kinh doanh là phù hợp và được nhân dân Thủ đô chấp nhận. TCty đã bám sát thị trường nhà ở, tập trung triển khai kế hoạch xây dựng căn hộ chung cư giá trung bình để đáp ứng nhu cầu nhà ở của các tầng lớp nhân dân, qua đó đã khẳng định vai trò tham gia điều tiết thị trường nhà ở ngay tại Thủ đô Hà Nội…

Qua quá trình triển khai các dự án nhà ở gắn với các KĐTM đồng bộ hiện đại trong thời gian qua, TCty cũng đã tích lũy được những năng lực về tài chính đáng kể mang tính đột phá sau 9 năm hoạt động theo mô hình TCty Nhà nước, với vốn chủ sở hữu tăng hơn 40 lần, bộ máy quản lý, lực lượng lao động, kinh nghiệm tổ chức thực hiện, dự án... Đây là những nguồn lực to lớn để TCty ngày càng phát triển lành mạnh vững chắc trong giai đoạn tới, đáp ứng được những yêu cầu, nhiệm vụ được giao ở quy mô lớn hơn.

Nhận thức được vai trò nòng cốt trong việc xây dựng Tập đoàn phát triển Nhà và Đô thị Việt Nam, trong thời gian qua TCty HUD đã xây dựng chiến lược phát triển đến năm 2015 với các dự án tập trung vào các vùng kinh tế trọng điểm quốc gia, các thành phố lớn trực thuộc Trung ương, các đô thị, các khu kinh tế tại các tỉnh, thành có nhiều tiềm năng đồng thời tích cực tham gia các dự án phục vụ các mục tiêu kinh tế - xã hội của đất nước.

Gắn với chiến lược phát triển đến năm 2015, TCty cũng đã xây dựng chương trình phát triển nhà ở đến năm 2015 với mục tiêu phát huy năng lực, kinh nghiệm và thương hiệu HUD, tạo lập quỹ nhà ở gắn với hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đã được đầu tư xây dựng đồng bộ, có giá bán hợp lý, đáp ứng nhu cầu về nhà ở của nhân dân, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, tạo động lực phát triển đô thị  tại các địa phương.

Dự án Tổ hợp Văn phòng - Căn hộ CENTRAL LINH DAM PLAZA, Bán đảo Linh Đàm  (ảnh: HUD)

Mô hình phát triển nhà ở của Chương trình nhà ở là đầu tư xây dựng khu đô thị mới đồng bộ, hiện đại, hoàn chỉnh, khép kín với toàn bộ các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, công viên cây xanh, dịch vụ công cộng, thương mại và các công trình nhà ở theo tiêu chuẩn của các KĐTM kiểu mẫu, tạo sự hấp dẫn và thu hút người dân đến định cư; Đa dạng hoá và phát triển cân đối các loại hình nhà ở có diện tích, mức độ tiện nghi khác nhau trên cơ sở đảm bảo các tiêu chuẩn, quy chuẩn hiện hành để đáp ứng nhu cầu đa dạng của xã hội và điều kiện thu nhập của các tầng lớp dân cư, tập trung phát triển nhà ở chung cư cao tầng có chủ quản lý tại các đô thị lớn, hình thành phong cách và tạo lập nếp sống văn minh đô thị hiện đại. Trước mắt, TCty sẽ tập trung đầu tư hoàn chỉnh các KĐTM tại Hà Nội gồm Tây Nam Linh Đàm, Nam Linh Đàm, Nam An Khánh và KĐTM Phú Mỹ tại Quảng Ngãi…

Chương trình phát triển nhà ở của TCty HUD đến năm 2015 có tổng diện tích sàn nhà ở hoàn thành khoảng 8 triệu m2.

Đầu tư phát triển nhà ở và đô thị trong nền kinh tế thị trường là một lĩnh vực kinh tế còn mới mẻ ở Việt Nam. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, việc hình thành một tổ chức kinh tế mạnh hoạt động dưới hình thức Tập đoàn kinh tế Nhà nước với nòng cốt là TCty HUD cùng với sự tham gia của các DN cùng ngành thuộc các thành phần kinh tế là một yêu cầu thực tế khách quan. Mặc dù là mô hình mới ở Việt Nam và đang được triển khai thực hiện thí điểm ở nhiều ngành và lĩnh vực trong cả nước, nhưng với kinh nghiệm phát triển ở nhiều nước trên thế giới và điều kiện thực tiễn nước ta, Tập đoàn Phát triển Nhà và Đô thị Việt Nam với vai trò nòng cốt của TCty HUD đã được khẳng định phát triển theo định hướng của Đảng và Nhà nước trong thập kỷ qua, chắc chắn trong giai đoạn tới của công cuộc đổi mới thực hiện sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, xu thế phát triển của Tập đoàn Phát triển Nhà và Đô thị sẽ phát huy và đáp ứng sự nghiệp phát triển đô thị và nhà ở với vai trò chủ đạo và từng bước tham gia điều tiết thị trường nhà ở tại Việt Nam theo phương châm lấy phục vụ để phát triển, lấy phục vụ để kinh doanh. Với quan điểm đó, Tập đoàn Phát triển Nhà và Đô thị Việt Nam sẽ là lực lượng nòng cốt để phát huy vai trò chủ đạo của DNNN, sẽ là công cụ hữu hiệu của kinh tế Nhà nước để thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội quốc gia.