Ashui.com

Friday
Mar 29th
Home Tương tác Phản biện Tuyến metro đầu tiên của Hà Nội : tiền khả thi, khả thi và thực thi

Tuyến metro đầu tiên của Hà Nội : tiền khả thi, khả thi và thực thi

Viết email In

Nhân đọc bài "Tăng vọt tiền đổ vào tuyến metro đầu tiên của Hà Nội” (*) đã được VietNamNet đăng tải ngày 18/8.

Metro de HaNoi – tuyến đường sắt nội đô đầu tiên

Métro de Paris còn được gọi là Métro Parisien là biểu tượng của thủ đô nước  Pháp, dài 213km của 16 tuyến, 298 ga, phần lớn chạy ngầm dưới đất. Mạng lưới dày đặc, mật độ sử dụng cao (4,5 triệu người /ngày). Các bến tàu điện ngầm được trang trí theo phong cách Art nouveau.


Tàu điện Hà Nội bắt đầu khai thác năm 1902 trong khi HN có vài vạn dân và nền kinh tế sơ khai.

Tuyến xe điện Nhổn – Ga Hà Nội dài 12,5 km, phần lớn chạy trên cao, chỉ có 3 km ngầm, dự trù báo cáo tiền khả thi hơn 10.300 tỉ đồng, tương đương 458 triệu Euro.

Trong đó, 200 triệu Euro để cung cấp, lắp đặt các thiết bị và dịch vụ tư vấn. Xây dựng ngầm (underground construction) 80 triệu Euro.  Còn đâu là đường trên cao, nhà ga, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái cấu trúc, chi khác.  Năng lực vận chuyển năm 2010 đạt 123.800 hành khách/ngày. Sẽ tăng lên thành 274.000 / ngày vào năm 2020 và 360.000 /ngày vào năm 2030. Chia ra mức đầu tư đường trên cao và 12 ga khoảng 450 tỷ VND/km. Tunnel ngầm khoảng 550 tỷ VND/km.

Theo VietNamNet đưa tin, báo cáo khả thi tăng 1,7 lần (782 triệu Euro) do lưu lượng khách tăng hơn, dẫn đến kích cỡ nhà ga và đoàn tàu tăng, và toàn bộ hệ thống cầu cạn, hầm, thông tin, tín hiệu... cũng tăng. Đoàn tàu gồm 5 toa (thay vì 4 toa như trước), kích cỡ lớn hơn.

Nhà ga nổi xây 2 tầng (gồm cả tầng trung chuyển) trên tất cả các ga và đều được lắp thang máy, thang cuốn. Ga ngầm sâu hơn khoảng 10m. Qui hoạch tuyến, vị trí các  ga điều chỉnh cục bộ, đoạn ngầm kéo dài hơn Báo cáo trước là 1,1km. Tư vấn cũng tính toán đào ngầm bằng máy TBM thay vì đào moi, đào mở đặt ra trước đây.

(Ảnh bên : Sơ đồ 5 tuyến đường sắt nội đo Hà Nội )

Giá thành đường ngầm nội đô có thể tăng gấp 6 lần dự trù ban đầu

Đó là trường hợp đường ngầm, nổi xuyên qua thành phố Boston, thủ phủ bang Massachusetts (Hoa Kỳ). Toàn bộ hai trục đường cao tốc 8 đến 10 làn. Tổng cộng có 260 km đường cao tốc xây mới, một nửa chạy ngầm dưới đất, phần còn lại chủ yếu trên cao. Đoạn thấp nhất nằm sâu 36 mét dưới đất, cao nhất 40 mét, đỉnh một nút cầu vượt cao 70 mét.

Năm 1991 “dự án thế kỷ” được khởi công gọi “Big Dig” (hào lớn) sánh với “The Big Ditch” (rãnh lớn) của kênh đào Panama.

Nan giải với “Big Dig” là xây dựng đường ngầm thành phố. Chúng phải chạy dưới những hoạt động tấp nập ở trên, dưới những tòa nhà hoặc dưới những công trình ngầm khác. Thi công khó như việc người ta mổ tim cho một bệnh nhân, trong khi anh ta vẫn phải hoạt động và làm việc bình thường!

Có rất nhiều khó khăn và công trình phải vượt qua và lập vô số kỷ lục. Một trong đó là đắt đỏ: Theo kế hoạch, Big Dig sẽ hoàn thành 1998 với tổng kinh phí 2,6 tỷ USD, cuối cùng đến tận 2005  mới xong với mức chi phí lên tới 14,6 tỷ USD, gấp 6 lần so với dự kiến.

Kiến trúc sư John Gosling nói: “Nếu ban đầu biết công trình này ngốn một khoản tiền lớn đến như vậy, chắc chắn người ta phải nghĩ lại”. Giờ đây, Boston đang phải gánh chịu một núi nợ khổng lồ cho công trình thế kỷ của mình.

Người Mỹ nổi tiếng với tính toán chính xác nhưng đã bị “choáng“ như vậy là lẽ thường vì lỡ chui vào đất rồi thì  tốn mấy cũng phải tìm cách chui ra.

Việt Nam, cho đến nay chưa ai nhận là chuyên gia metro. Phụ thuộc toàn bộ vào tư vấn nước ngoài,  nên dự kiến có tăng vài lần thì cũng là bước... "rèn luyện cảm xúc tập thể".

Chi phí vận hành Metro trên khắp thế giới là phải bù lỗ (duy nhất ở Hongkong là có lãi). Metro Moskova bù lỗ 0,5 triệu USD / ngày. Hà Nội sẽ bù lỗ nhiều hơn vì nhập khẩu 100% từ tư vấn, công nghệ thiết bị thi công vận hành đến phụ tùng thay thế và vé thì phải rất rẻ.

Đường ngầm kết hợp chống úng ngập tại Kuala Lumpur – Malaysia

Trung tâm TP Kuala Lumpur (Malaysia) cũng có vùng trũng ngập, họ đã làm tunnel sâu hàng chục mét, đường kính 13.2m dài 9,7km. Trong tunnel có 2 tầng xe ô tô, còn một tầng làm đường thoát nước. Khi ngập lớn thì toàn bộ mặt cắt sử dụng thành ống tiêu úng ngập khổng lồ. Chi phí dự án là 510 triệu USD (khoảng 1000 tỷ VND/1km đường ngầm. Dự án có tên SMART – (Stormwater Management and Road Tunnel)


Dự án SMART tại Kulalumpur ( Malaysia)

Metro de Hà Nội trong dự kiến ban đầu tunnel đường kính bằng ½ đường ngầm SMART. Không biết giờ đây mở rộng sẽ là bao nhiêu nhưng chưa thấy tin tức cho biết là tunnel có gánh vác hai nhiệm vụ vô cùng cấp thiết của Thành phố không:

Một là hỗ trợ hệ thống thoát nước nội đô vốn đã già nua nhưng áp lực mỗi ngày một tăng.

Hai là dọn rác trên trời với búi tóc rối ngày một rắc rối. Tăng gấp đôi đường kính tunnel, giá thành xây lắp tăng gấp đôi, nhưng hiệu suất khai thác giao thông tăng đã đành lại hóa giải hai vấn nạn đô thị.

Còn nữa, đường ngầm mà không thoát nước ngầm thì thành cái hang ngập  khổng lồ là cái chắc – không tin thì đi qua đoạn ngầm Kim Liên. Theo bạn nên chọn mặt cắt nào?

Các ga metro là không gian mua bán khổng lồ đầy hứa hẹn, nó cũng có thể là gara ngầm ô tô xe máy. Tại tầng sâu nhất nó là ga thu nước để bơm nước ngập khi mưa to, trên nóc là quảng trường hay sân chơi, vườn hoa. Khi thi công là nơi tập kết thiết bị. Ga không chỉ là ga nó là nơi kiếm ra tiền, rất nhiều tiền và cả không gian công cộng giá trị không thể tính bằng tiền.


Mặt cắt tuyến số 3 Nhổn – Ga Hà nội trong báo cáo lần 1.

Tiền đâu sau những tuyến đầu tiên?

Trong quy hoạch giao thông Hà Nội, riêng đường sắt nội đô sẽ có 5 tuyến, tuyến nào cũng có đoạn trên mặt đất, có đoạn chạy trên cao, vài tuyến có đoạn đi ngầm trong TP. Tổng đầu tư 7,345 tỷ USD, vốn từ nước ngoài 5, 542 tỷ USD (75,6%); trong nước  là 1, 803 tỷUSD ( 24,5%).

Hoàn thành tổng thể mạng lưới đường bộ theo quy hoạch của ngành giao thông sẽ hơn 20 tỷ USD – một số lớn với Thành phố còn nhiều nhiệm vụ quan trọng trong hoàn cảnh kinh tế toàn cầu không thuận lợi.

Hà Nội đang đứng trước cơ hội lớn là quy hoạch mở rộng Thủ đô với vô số cơ sở y tế, giáo dục ĐH. Quỹ đất lãng phí tại các vị trí vô cùng giá trị tại Hà nội và Tp HCM đang được thống kê và điều chỉnh, tiềm năng đem lại hàng chục tỷ USD.

Nguồn thu từ các quỹ đất dôi ra này có đem lại lợi ích công cộng cho xã hội hay không? Có được tái đầu tư vào các công trình hạ tầng  có tầm vóc,  hay là phân tán tủn mủn vô nghĩa. Điều đó sẽ cho thấy Hà Nội sẽ vượt lên  thực tại một cách ngoạn mục hay bằng lòng với tương lai ảm đạm giống như phần lớn các  đô thị lớn ở Đông Nam Á – 30, 40 năm chật vật  với giấc mơ hóa rồng.


Hình vẽ phối cảnh ga Mai Dịch – tuyến đường sắt Nhổn – Ga HN , báo cáo lần 1.

Có hai cách để làm cho xã hội thịnh vượng: Một là làm nhiều hơn, nâng cao năng suất hơn, sử dụng tài nguyên nhiều hơn, tiêu phí năng lượng nhiều hơn để làm ra nhiều của cải hàng hóa hơn sau đó tìm ra nhiều thị trường để bán hàng hóa đã làm ra.

Hai là kiểm soát của cải xã hội một cách chặt chẽ hơn, lựa chọn việc tiêu dùng tài nguyên, năng lượng một cách cẩn trọng, hiệu quả, công bằng hơn. Tiến hành các dự án phát triển đáp ứng  nhu cầu cấp thiết  trước mắt nhưng không quên giảm thiểu tác hại đến lâu dài.

Trần Huy Ánh - ảnh : HanoiData

(*) Tăng vọt tiền đổ vào tuyến metro đầu tiên của Hà Nội 

Dự án tuyến xe điện thí điểm Nhổn - ga Hà Nội dù đang quá trình nghiên cứu, chưa triển khai nhiều ngoài thực địa, nhưng vừa được tăng tổng mức đầu tư thêm 71%.

Tổng mức đầu tư dự án tuyến metro đầu tiên của Thủ đô này đã được Thủ tướng thông qua từ tháng 1/2006, khái toán là 458 triệu Euro. Ba năm rưỡi trôi qua, so sánh "chặng đường" từ Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đến Báo cáo nghiên cứu khả thi - Thành phố Hà Nội cho rằng đặc điểm của tuyến metro thí điểm này đã có những thay đổi đáng kể, và đó là nguyên nhân "tiên quyết" dẫn đến quyết định cần tổng mức đầu tư lên tới 783 triệu Euro.

Theo Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Văn Khôi, trong quá trình lập Báo cáo nghiên cứu khả thi, Tư vấn Systra đã đề xuất một số thay đổi lớn đối với tuyến Nhổn - ga Hà Nội nhằm phù hợp qui hoạch phát triển Thủ đô tương lai và đã được UBND TP chấp thuận.

  • Ảnh bên : Vẫn đang "loay hoay" thay đổi nhiều vấn đề, dẫn đến tăng vọt tổng mức đầu tư - "giấc mơ" đi metro của người dân Hà Nội còn xa? (Ảnh: skydoor.net)

Cụ thể, Tư vấn dự báo lưu lượng khách tăng hơn Báo cáo trước, dẫn đến kích cỡ nhà ga và đoàn tàu đều tăng, và toàn bộ hệ thống cầu cạn, hầm, thông tin, tín hiệu... cũng tăng "một loạt". Đoàn tàu theo nghiên cứu mới nhất sẽ gồm 5 toa (thay vì 4 toa như dự kiến trước), kích cỡ lớn hơn. Nhà ga nổi xây 2 tầng (gồm cả tầng trung chuyển) trên tất cả các ga và đều được lắp thang máy, thang cuốn. Ga ngầm sâu hơn tính toán cũ khoảng 10m.

Thêm nữa, qui hoạch tuyến, vị trí các nhà ga được điều chỉnh cục bộ, đoạn ngầm được kéo dài hơn Báo cáo trước là 1,1km. Tư vấn cũng tính toán đào đoạn tuyến ngầm bằng máy TBM thay vì phương pháp đào moi, đào mở mà Báo cáo trước đặt ra.

Thành phố đã thống nhất với Tư vấn Systra bổ sung một tòa nhà hành chính trong khu đề-pô. Lý do nữa khiến tổng mức đầu tư "vọt lên", theo Thành phố Hà Nội - vì đơn giá vật liệu biến động, trong khi tỉ giá qui đổi 1 Euro tại thời điểm lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (năm 2005) chỉ 19.000 đồng, nhưng năm 2009 tạm tính 1 Euro = 23.000 đồng.

Với những thay đổi trên, tuyến metro thí điểm Nhổn - ga Hà Nội từ một dự án tàu metro nhẹ nay đã trở thành tuyến metro hạng trung. Báo cáo nghiên cứu khả thi năm 2005 dự kiến tuyến này sẽ hoạt động từ 2010, nhưng Báo cáo nghiên cứu khả thi 2008 - 2009 tính toán tuyến có thể hoạt động sớm nhất từ 2013, trong đó bổ sung 4 toa xe (cho phương án 12 ga) để đáp ứng nhiều dự báo mới về giao thông Hà Nội.

Thành phố Hà Nội cho rằng, với hàng loạt thay đổi quan trọng đó, tổng mức đầu tư dự án tăng thêm 325 triệu Euro là hoàn toàn bình thường và có cơ sở. Do đó, Thành phố đề nghị Thủ tướng cho phép duyệt mức "tăng vọt" này.

"Để cân đối với nguồn vốn đã được phê duyệt, UBND TP đã họp với các nhà tài trợ để tranh thủ nhiều nguồn vốn ODA khác nhau, ngoài Hiệp định vay vốn đã ký với Chính phủ Pháp (RPE) và Cơ quan Phát triển Pháp (AFD)" - Phó Chủ tịch Nguyễn Văn Khôi cho biết.

Cũng theo ông Khôi, tháng 4/2009 vừa qua, Quốc vụ khanh phụ trách về ngoại thương Cộng hòa Pháp đã có văn bản cam kết chính thức gửi Bộ KH&ĐT Việt Nam tăng mức tài trợ dự án này thêm 153 triệu Euro.

Bộ KH&ĐT cũng đã ký ghi nhớ với Đoàn chương trình Quốc gia ADB về tài trợ của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đối với Việt Nam năm 2009 và giai đoạn 2010 - 2012, trong đó ghi cho dự án metro Hà Nội 293 triệu USD thuộc tài khóa vay vốn 2010.

Tràng An Nguyễn / VietNamNet 

>> Hà Nội chuẩn bị khởi công 5 dự án giao thông mới 

 

Thêm bình luận


Mã an toàn
Đổi mã khác

Bảng quảng cáo