Chúng ta thường phàn nàn là đô thị ở nước ta không đẹp. Nào là đường phố xây dựng lộn xộn, nhà cửa thòi ra, thụt vào, cao thấp tuỳ tiện, kiến trúc lai căng , kệch cỡm…! Một thời Hà Nội rộ lên kiểu kiến trúc nhà chóp, lan nhanh như một bệnh dịch vào những năm cuối 80 và 90 của thế kỷ trước, đến nỗi báo chí phải gọi là Hà Nội… chóp! Kiến trúc “chóp” tồn tại được hơn chục năm thì lặng lẽ nhường chỗ cho hội chứng lai kiến trúc cổ điển Pháp với cái mái măng-sác rởm lợp ngói đá đen!

Khi đô thị phát triển, các trục đường mới mở ra rộng vài chục mét kéo theo các dãy phố mới, thì xuất hiện dạng nhà siêu mỏng, siêu dẹt mọc lên trên những rẻo đất còn thừa, chiều sâu không đến 3m, thậm chí có chỗ chỉ hơn 1m?! sau khi Nhà nước đã lấy đủ đất để làm đường. Hà Nội bây giờ xây dựng  lắm nhà cao tầng, to lớn bề thế, kiểu cách hiện đại, mặt tiền bọc kính loang loáng, nhưng vẫn không có nhiều công trình được coi là đẹp. Tại sao vậy?

Để quản lý việc xây dựng trong đô thị, đã có Luật Xây dựng, Luật Quy hoạch, tuy chưa thể nói là đã hoàn chỉnh, nhưng nếu tuân thủ nghiêm theo các luật này thì đô thị của chúng ta cũng sẽ đàng hoàng hơn rất nhiều. Còn chuyện kiến trúc đẹp lại là một chuyện khác. Sáng tạo ra cái đẹp của kiến trúc là KTS. Nhưng đó là cái đẹp còn nằm trên giấy, tức là trên bản vẽ. Còn để cái đẹp ấy được hiện diện trong cuộc sống thì bản thân KTS không quyết định được, bởi nó còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, như mỹ cảm của thành viên các hội đồng xét duyệt, hay tuyển chọn phương án kiến trúc và đặc biệt là khả năng cảm thụ cái đẹp của các chủ đầu tư, nhà quản lý?!

Và như thế, trong khi chưa có Luật Kiến trúc, Luật KTS thì hãy cứ xây dựng đô thị theo Luật Xây dựng, Luật Quy hoạch. Còn để có kiến trúc đẹp, kiến trúc có phong cách, hay nền kiến trúc hiện đại đậm đà bản sắc, thì chắc phải còn chờ dài dài, như một KTS nước ngoài đã nhận xét: “Kiến trúc không phong cách là kiến trúc Việt Nam”!

KTS Phạm Thanh Tùng